لیتوگرافی فرآیندی بسیار جالب دارد که در طی آن صفحه هایی فلزی از جنس آلومنیوم موسوم به زینک را می سازد این صفحات در چاپخانه بسیار کاربردی می باشند و در دستگاه چاپ افست برای انجام عملیات چاپ استفاده می شود.
تاریخچه لیتوگرافی
لیتوگرافی، هنری است که اولین بار توسط “الویس زنه فلدر” که یک هنرمند آلمانی بود در سال1796میلادی اختراع گردید. آلویس زنه فلدریک” آوازه خوان تأترآلمان بود که به علت هزینه های سرسام آور چاپ برای اینکه بتواند تصنیف هایش را به چاپ برساند به طور تصادفی از طریق کاربرد تیزاب بر روی سنگهای نرم مسطح و سبک وزن کنار رود در این روش به چاپ سنگی دست یافت.
چاپ سنگی از اروپا به ایران راه یافت و نخستین بار در زمان سلطنت فتحعلیشاه قاجار بود که عباس میرزا نایب السلطنة میرزاصالح شیرازی را به مسکو فرستاد تا دستگاه چاپ سنگی را با خود به ایران آورد. این شخص دستگاه چاپ سنگی را به تبریز آورد و اولین چاپخانه سنگی را در ایران دایر نمود.
مختصر مراحلی درباره لیتوگرافی :
لیتوگرافی یک مرحلهی واسطهای در چاپ اُفست است . فایلهای طراحیشده ابتدا در لیتوگرافی تبدیل به صفحات فلزی میشوند . سپس این صفحات به چاپخانه انتقال داده میشوند تا در آنجا بهوسیلهی آنها عملیات چاپ بر روی کاغذ صورت بگیرد .
در لیتوگرافی ابتدا فایلها به چهار رنگ اصلی تقسیم میشوند و سپس تصویر مربوط به هر رنگ با نوعی پلیمر مخصوص بر روی صفحهی فلزی چاپ میشود . جنس سطح این ورقهی فلزی از موادی پوشانیده شده است که بههیچعنوان مرکب چاپ را به خود جذب نمیکند .
در عوض جنس مواد پلیمری که طرح را بر روی زینک چاپ میکنند جاذب مرکب میباشد . از همین خاصیت در چاپ استفاده میشود . برای ساخت زینک از دستگاهی به نام ایمیج ستر (ImageSetter) استفاده میشود .
این دستگاه هر چهار فایل تفکیکشده از فایل اصلی را با رنگ مشکی بر روی تلق شفاف پرینت میگیرد . در حقیقت دستگاه ایمیج ستر چیزی جز یک پرینتر سیاهوسفید بزرگ لیزی باقابلیت پرینت بر روی تلق شفاف نیست . البته دقت چاپ و رزولوشن پرینت در این دستگاه فوقالعاده بالاست .
پس از اینکه این تلقها آماده شد ، آنها را بر روی زینکهای خام چسبانده و با گیرههای مخصوصی فیکس میکنند . سطح زینک خام از مادهی پلیمری جاذب مرکب پوشانده شده است و در طی فرایند ساخت زینک قسمتهای اضافی از روی سطح آن برداشته میشود تا فقط بخشهای طرح باقی بماند . در حقیقت عملیات چاپ بر روی زینک برعکس حالت معمول انجام میشود .